واژه “notify” در زبان انگلیسی به‌عنوان یک کارواژ/فعل به‌کار می‌رود و به معنای “به‌طور رسمی به کسی اطلاع دادن” است. برای ترجمه و معنی notify به فارسی با توجه به ریشهٔ پهلوی “niwey” و “niviyēnīdan”، با خوانشی ساده کارواژ “نوییاندن” می‌تواند معادلی مناسب برای “to notify” در فارسی باشد. این فعل می‌تواند در متون رسمی و اداری برای بیان مفهوم اطلاع‌رسانی رسمی به‌کار رود.

آوانویسی نوییاندن

• نوییاندن|نِوییاندن| neviyāndan

کاربردهای فعل “notify”:

1. اطلاع‌رسانی رسمی: هنگامی که اطلاعاتی به‌صورت رسمی به فرد یا گروهی اعلام می‌شود.

   مثال: “The school is required to notify parents if their children fail to come to school.”​

   ترجمه: “مدرسه می‌باید در صورت حضور نیافتن فرزندان، والدین را بِنوییاند/مطلع کند.”​

2. اطلاع‌رسانی دربارهٔ تصمیمات یا رویدادها: اعلام رسمی تصمیمات یا وقوع رویدادها به افراد مرتبط.

   مثال: “Has everyone been notified of the decision?”​

   ترجمه: “آیا همه از تصمیم نِوییانده شده اند؟ / مطلع شده‌اند؟”

3. اطلاع‌رسانی به مقامات یا سازمان‌ها: گزارش دادن رسمی یک موضوع به مقامات مربوطه.

   مثال: “We notified the police that the bicycle had been stolen.”​

   ترجمه: “ما شاربان/پلیس را نِوییاندیم/ مطلع کردیم که دوچرخه دزدیده شده است.

 

ریشه شناسی نویاندن

ریشه کارواژ نوییاندن که به مینیگ/معنی اعلام کردن، خبر دادن است از [nivyedēn – nivedēnīdan] در زبان پهلوی می آید:

متن پهلوی:

pad frārōn dādīh humat hūxt ud huwaršt ud pādāšn ī ān rōšngar ud hamēg nēk rawišnih niwēdēnīd ud payräst. (DD 2/13)

ترجمه فارسی:

[دادار] به قانون نیک هومت (پندار نیک)، هوخت (گفتار نیک) و هوورشت (کردار نیک)، پاداش آن روشنگر (زردشت) را و نیک رفتاری همیشگی وی را خبر داد و پیراست.

متن پهلوی:

niwēdēnēm hangirdēnēm gāhānbār ī ahlāyīh rad. (Phl.Vs. p. 295, 1/2)

اعلام کنم (و) اجرا کنم گاهنبار رد پارسایی را.

جعفری کارواژ/فعل جمله نخست را (niwēyenīdan) آورده است (DD 2/13).

niwēyenīd، niwēyenīdan: ماده ماضی niwēyenīd، جعلی است از ماده مضارع niwēyēn- و پسوند -īd. ماده مضارع niwēy- واداری است از niw-، ماده مضارع و -ēn- نشانه واداری این فعل صورت واداری niwistan به معنی خبر دادن است.

برگرفته از برگ 274 نبیگ فرهنگ ریشه شناختی زبان پهلوی منصوری

اعلام کردن، خبر دادن؛ عرضه داشتن: [nwyd – nwstn] niwēd- niwistan –

ék ī ān ī pad paydāg kū ān hōm ud pēm ka āgenēn gumēxt ud ō Ohrmazd niwist ēstād Pōrušasp ō Dūydū frāz xwārēd. (→ Dk 7: DkM 608/19-21)

یکی این که در دین پیداست که آن هوم و شیر را هنگامی که با هم آمیخته شد و اورمزد اعلام کرده بود [که] پوروشسب به دوغدو بخوراند.

متن پهلوی:

frāz ō man pad frāz niwēdišnīh [ka tan be ō ašmāh niwēdēm] bawēd. (Phl.Ys. p.157 33/8a)

آنچه از من عرضه شود یعنی که از (تن به شما بهمن و اشا) عرضه دارم …..

• ماده ماضی: niwist < ایرانی باستان ni-waista* که waid صورت اصلی -wais است. d پیش از t به s بدل شده است. ماده مضارع niwēd < ایرانی باستان ni-waid-ya*. ایرانی باستان ریشه -wid- / waid دانستن با پیشوند –ni آگاه کردن، خبر دادن (95 Ghilain ELP) مشتق است از ریشه آریایی کهن u(e)di-* مشاهده کردن، دیدن با توسعه معنایی دانستن؛ قس لاتینی VISO به دیدن کسی رفتن (1125 Pokorny IEW)
• قس سنسکریت vid- (Whitney Roots 159; Mayrhofer III KWA) دانستن، شناختن (veda, vidāti)
• اوستایی ریشه vaēd- دانستن، آگاه شدن، شناختن. ماده واداری -vaēdaya، ماده ائوریست s دار vīs- : vaēs صفت مفعولی -vīsta با پیشوند nī آگاه ساختن(Bartholomae)
• پهلوی اشکانی niwistag (صفت مفعولی) دعوت شده، خبر داده شده، نیز niwēdag دعوت، خبر  (Ghilain, ELP 95)
• پهلوی زردشتی  niweyišn، niwēyišnih  «خبر، اعلامیه». niwē* «خبر خوش، نوید» ( Mackenzie, CPD 60)
• سغدی بودایی (-ni-vaid- ni-weð /nw’yð*) ترسایی  /niwistē/ nwysty- مهمان دعوت شده، فراخوانده (Gershevitch).
• خوارزمی –zwyzy > *uz-waidaya-* قس اوستایی -uzvaēðaya  «تهدید کردن، ترساندن».

ریشه شناسی notify

notify (v.)

late 14c., notifien, “to make (something) known, to tell,” from Old French notefiier “make known, inform, apprise” (13c.), from Latin notificare “to make known, notify,” from Latin notus “known” (from PIE root *gno- “to know”) + combining form of facere “make, do” (from PIE root *dhe- “to set, put”). Meaning “give notice to, inform by words or writing” is from mid-15c. Related: Notified; notifying; notifiable.also from late 14c.