indexical | اندیسوند | andisvand
indexical به فارسی اندیسوند
اندیسوند (indexical) در انگلیسی آمریکایی
در منطق و زبان‌شناسی، واژه “اندیسوند” به دو صورت به کار می‌رود:
اسم (noun):
- اندیسوند به کلمه یا عبارتی گفته می‌شود که مرجع آن می‌تواند از گوینده‌ای به گوینده دیگر تغییر کند. برخی از اندیسوندها عبارتند از: “من” (I)، “این” (this)، “اکنون” (now)، و “اینجا” (here).
صفت (adjective):
- اندیسوند به چیزی اشاره دارد که مربوط به یک اندیس (نشانه) باشد یا به عنوان یک اندیس عمل کند.
اندیسوند (indexical) در انگلیسی بریتیش
صفت (adjective):
- به چیزی که به صورت یک اندیس (فهرست یا نمایه) مرتب شده یا مربوط به اندیس‌ها باشد، گفته می‌شود.
اسم (noun):
- 2. در منطق و زبان‌شناسی، اصطلاحی است که مرجع آن به زمینه‌ای که در آن به کار برده می‌شود بستگی دارد. این اصطلاحات شامل کلماتی مانند “من” (I)، “تو” (you)، “اینجا” (here)، “اکنون” (now)، یا “فردا” (tomorrow) می‌شوند.
The Oxford Dictionary of Philosophy (Simon Blackburn)
indexical An expression whose reference on an occasion is dependent upon the context: either who utters it, or when or where it is uttered, or what object is pointed out at the time of its utterance. The terms I, you, here, there, now, then, this, and that are indexicals.
inexical یا اندیسوند در فلسفه
اندیسوند (indexical) در واقع عباراتی هستند که معنای آن‌ها به طور مستقیم به زمینه یا بافت گفتگو وابسته است. به عبارت ساده‌تر، معنای این کلمات بسته به این‌که چه کسی، چه زمانی و کجا آن‌ها را به کار می‌برد و به چه چیزی اشاره می‌کند، تغییر می‌کند.
مثال‌های ساده:
- کلمات “من” و “تو”: معنای این کلمات بسته به این‌که چه کسی آن‌ها را می‌گوید تغییر می‌کند.
- کلمات “اینجا” و “آنجا”: معنای این کلمات بسته به مکان گوینده تغییر می‌کند.
- کلمات “اکنون” و “آنگاه”: معنای این کلمات بسته به زمان بیان آن‌ها تغییر می‌کند.
چرا اندیسوندها مهم هستند؟
اندیسوندها نقش بسیار مهمی در زبان ما دارند. آن‌ها به ما اجازه می‌دهند تا به طور دقیق و مؤثری با یکدیگر ارتباط برقرار کنیم. بدون اندیسوندها، بسیاری از مکالمات روزمره ما امکان‌پذیر نخواهد بود.
به طور خلاصه:
اندیسوندها کلماتی هستند که معنای آن‌ها به طور مستقیم به شرایط و موقعیت استفاده آن‌ها بستگی دارد. آن‌ها ابزاری قدرتمند برای اشاره به چیزها، افراد و مکان‌ها در زمان و مکان خاص هستند.
برای درک بهتر:
تصور کنید که با دوستتان در پارک نشسته‌اید. اگر بگویید “اینجا هوا خیلی خوب است”، کلمه “اینجا” به مکانی که شما و دوستتان در آن نشسته‌اید اشاره می‌کند. اما اگر فرد دیگری این جمله را در یک مکان دیگر بیان کند، معنای “اینجا” تغییر خواهد کرد.
مفهوم اندیسوند در فلسفه:
در فلسفه، اندیسوندها به دلیل ارتباط تنگاتنگی که با مسائل مربوط به زبان، ذهن و واقعیت دارند، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار هستند. فیلسوفان به دنبال درک این هستند که چگونه اندیسوندها به ما کمک می‌کنند تا جهان را درک کنیم و با یکدیگر ارتباط برقرار کنیم.
A Dictionary of Media and Communication (Oxford Quick Reference)
indexical adj. (semiotics) Pertaining to a relationship in a *sign between a *sign vehicle and a *referent in which the former is not purely *arbitrary or *conventional but is directly connected in some way (physically or causally) to the latter. This link can be observed or inferred: e.g. between smoke and fire, a weathercock and the direction of the wind, a thermometer and the temperature, a footprint or fingerprint and the person or creature that made it, and all symptoms of disease (quickening pulse rate, rashes, paleness, and pain). Indexical relations connect *meanings to *context. A *photograph is indexical in the sense that the *image is created by light. *Metonymy and *synecdoche are indexical forms. In the *Peircean model of the sign, the indexical mode is a relation between the *representamen and the *object. Where the relation is solely indexical, the sign may be referred to as an index (pl. indices), but most signs involve more than one mode. In a *proposition, an index designates the *referential *subject. See also INDEXICALITY; SIGN RELATIONS.
inexical یا اندیسوند در رسانه و ارتباطات
اندیسوند (indexical) در نشانه‌شناسی به نوع خاصی از نشانه‌ها اشاره دارد که ارتباط مستقیمی با چیزی در دنیای واقعی دارند. این ارتباط می‌تواند فیزیکی (مثل دود و آتش) یا علّی (مثل اثر انگشت و فرد) باشد. به عبارت ساده‌تر، اندیسوندها نشانه‌هایی هستند که ما را به چیزی در دنیای بیرون ارجاع می‌دهند.
مثال‌های اندیسوند:
- دود: نشانه‌ای از آتش است.
- اثر انگشت: نشانه‌ای از حضور یک فرد است.
- علائم بیماری: نشانه‌ای از وجود یک بیماری هستند.
ویژگی‌های اندیسوند:
- غیر دلخواه: ارتباط بین اندیسوند و چیزی که به آن اشاره می‌کند، دلخواه نیست، بلکه بر اساس یک رابطه طبیعی یا علّی است.
- وابسته به زمینه: معنای اندیسوندها به زمینه و موقعیت استفاده آن‌ها بستگی دارد.
- ایجاد ارتباط بین معنا و واقعیت: اندیسوندها پل ارتباطی بین مفاهیم ذهنی ما و دنیای فیزیکی هستند.
مفاهیم مرتبط:
- نشانه (sign): هر چیزی که برای انتقال معنا استفاده می‌شود، از جمله کلمات، تصاویر، صداها و حرکات.
- وسیله‌ی نشانه‌ای (sign vehicle): شکل فیزیکی یا صوتی یک نشانه.
- مفهوم (referent): چیزی در دنیای واقعی که نشانه به آن اشاره دارد.
- مدل پیرسی: یکی از مدل‌های مهم در نشانه‌شناسی که به بررسی انواع مختلف نشانه‌ها می‌پردازد.
- نماینده (representamen): همان وسیله‌ی نشانه‌ای است.
- شیء (object): همان مفهوم است.
اهمیت اندیسوندها در ارتباطات و رسانه‌ها:
اندیسوندها در همه جا حضور دارند و نقش مهمی در ارتباطات و رسانه‌ها ایفا می‌کنند. از تصاویر و فیلم‌ها گرفته تا علائم راهنمایی و رانندگی، همه از اندیسوندها استفاده می‌کنند تا اطلاعات را به طور موثر منتقل کنند.
به طور خلاصه:
اندیسوندها نشانه‌هایی هستند که ارتباط مستقیمی با دنیای واقعی دارند و به ما کمک می‌کنند تا مفاهیم را درک کنیم و با یکدیگر ارتباط برقرار کنیم.
نکات مهم:
- اندیسوندی (INDEXICALITY) به ویژگی کلی بودن این نوع نشانه‌ها اشاره دارد.
- اندیس (index) به یک نشانه‌ی خاص از این نوع اشاره دارد.
- متمایز کردن اندیسوندها از سایر انواع نشانه‌ها: اندیسوندها را می‌توان از نشانه‌های دلخواه (مثل کلمات) و نشانه‌های نمادین (مثل پرچم) متمایز کرد.
ریشه شناسی واژه اندیسوند
واژه «اندیسوند» از ترکیب دو بخش اندیس + وند ساخته شده است.
- اندیس: این بخش از واژه سغدی «ʾndysn» به معنای «نماد» یا «نشانه» گرفته شده است. این واژه ریشه در زبان‌های باستانی ایرانی مانند اوستایی، فارسی میانه و پارتی دارد و به معنای «نشان دادن» بوده است.
- وند: این پسوند ریشه در واژه اوستایی «ونت» و «آونت» دارد که نام‌ساز و صفت‌ساز و مانند ساز بوده و در فارسی میانه و پارتی به صورت‌های مختلفی مانند «وند»، «آوند»، «آویند» و «ویند» به کار می‌رفته است. این پسوند برای ساخت صفت از اسم استفاده می‌شده است.
بنابراین، واژه «اندیسوند» به معنای «آنچه به عنوان نشانه یا علامت استفاده می‌شود، است و از ترکیب یک ریشه باستانی ایرانی با یک پسوند صفت‌ساز ساخته شده است.